No 2058.
Katechizm ten, pierwiastkowo napisany po włosku dla dzieci włoskich, a obecnie przełożony na język polski dla dzieci polskich, przeznaczony jest dla dzieci klas niższych i wogóle dla tych, które nie przystąpiły jeszcze do Komunii św.
Tłómacz zachowując jak najwierniej treść i układ katechizmu włoskiego, niektóre pytania i odpowiedzi podał W formie, w jakiej one powszechnie są znane i używane w Polsce. Prócztego dołączył z włoskiego Katechizmu Większego, również potwierdzonego przez Ojca św. Piusa X, modlitwy codzienne i niektóre inne, oraz sposób służenia do Mszy św., jako przydatne także dla dzieci, które się uczą tego Katechizmu Krótkiego.
1. Czyś ty chrześcijanin?
Tak jest, jam chrześcijanin z łaski Pana Boga.
2. Jakim sposobem staje się ktoś chrześcijaninem?
Staje się chrześcijaninem, kto przyjmuje chrzest święty.
3. Czy dość być ochrzczonym, aby być prawdziwym chrześcijaninem?
Aby być prawdziwym chrześcijaninem, nie dość jest być ochrzczonym; potrzeba jeszcze wyznawać naukę i prawo Jezusa Chrystusa, należeć do Kościoła Jego, jakim jest Kościół święty katolicki i być posłusznym prawym Pasterzom tego Kościoła.
4. Jaki jest znak, po którym się poznaje chrześcijanina?
Znak, po którym się poznaje chrześcijanina, jest znak Krzyża świętego.
5. Jak czynisz znak Krzyża świętego?
Czynię znak Krzyża świętego, kładąc rękę na czoło i mówiąc: W Imię Ojca; potem na piersi, mówiąc: i Syna; następnie na ramię lewe i prawe, mówiąc: i Ducha Świętego, dodając w końcu: Amen, co znaczy: Niech się tak stanie.
6. Dlaczego znak Krzyża świętego jest znakiem chrześcijanina?
Znak Krzyża świętego jest znakiem chrześcijanina dlatego, że służy do odróżnienia chrześcijan od niewiernych.
7. Co wyraża znak Krzyża świętego?
Znak Krzyża świętego wyraża główne tajemnice wiary naszej świętej.
8. Które są główne tajemnice wiary naszej świętej?
Główne tajemnice wiary naszej świętej są dwie: 1) że Bóg jest jeden we trzech Osobach; 2) że druga Osoba Trójcy Przenajświętszej, to jest Syn Boży, stał się człowiekiem, cierpiał i umarł za nas.
9. Co znaczy: Bóg jest jeden?
Bóg jest jeden to znaczy, że Bóg jest jeden tylko.
10. A co znaczy: Bóg jest jeden we trzech Osobach?
Bóg jest jeden we trzech Osobach to znaczy, że w Bogu są trzy Osoby sobie równe i od siebie różne, które się nazywają: Ojciec, Syn i Duch Święty.
11. W jaki sposób, czyniąc znak Krzyża świętego, wyrażamy tajemnicę, że Bóg jest jeden we trzech Osobach?
Czyniąc znak Krzyża świętego, gdy mówimy: W Imię wyrażamy przez to, że Bóg jest jeden tylko; a gdy mówimy: Ojca i Syna i Ducha Świętego, wyrażamy, że w Bogu są trzy Osoby rzeczywiście różne.
12. A w jaki sposób, czyniąc znak Krzyża świętego, wyrażamy tajemnicę Wcielenia, Męki i Śmierci Syna Bożego?
Czyniąc znak Krzyża świętego, wyrażamy tajemnicę Wcielenia, Męki i Śmierci Syna Bożego, ponieważ znak ten przypomina nam, że Syn Boży, stawszy się człowiekiem, cierpiał i umarł za nas na krzyżu.
13. Czy pożyteczna jest rzecz czynić często znak Krzyża świętego?
Rzecz jest bardzo pożyteczna czynić jak najczęściej znak Krzyża świętego, ponieważ ma on w sobie szczególniejszą moc do ożywienia w nas wiary, do odparcia pokus i do wyjednania u Boga wielu łask.
14. Kiedy mianowicie dobrze jest czynić znak Krzyża świętego?
Dobrze jest czynić znak Krzyża świętego rano, wstając ze snu, i wieczorem idąc spać; przed jedzeniem i po jedzeniu; zabierając się do pracy i po skończeniu jej; wchodząc do kościoła i wychodząc z niego; zwłaszcza zaś przed rozpoczęciem modlitwy.
15. Czy możemy pojąć, w jaki sposób trzy Boskie Osoby, rzeczywiście różne, są jednym Bogiem?
Jest to tajemnica, której my pojąć nie możemy, bo Bóg jest nieskończony i niepojęty; powinniśmy jednak w to wierzyć, bo to sam Bóg objawił.
16. Jak się tajemnica ta nazywa?
Tajemnica ta nazywa się tajemnicą Trójcy Przenajświętszej.
17. Co rozumiesz przez te słowa Trójca Przenajświętsza?
Przez słowa Trójca Przenajświętsza rozumiem jednego Boga w trzech rzeczywiście różnych Osobach: Ojca, Syna i Ducha Świętego.
18. Co znaczy: Trzy Osoby rzeczywiście różne?
To znaczy, że Osoba jedna nie jest Osobą drugą; czyli, że Ojciec nie jest Synem, a Syn nie jest Duchem Świętym, i Duch Święty nie jest ani Ojcem, ani Synem.
19. Która jest pierwsza Osoba Trójcy Przenajświętszej?
Pierwsza Osoba Trójcy Przenajświętszej jest Ojciec.
20. Która jest druga Osoba Trójcy Przenajświętszej?
Druga Osoba Trójcy Przenajświętszej jest Syn.
21. Która jest trzecia Osoba Trójcy Przenajświętszej?
Trzecia Osoba Trójcy Przenajświętszej jest Duch Święty.
22. Dlaczego Ojciec jest pierwszą Osobą Trójcy Przenajświętszej?
Ojciec jest pierwszą Osobą Trójcy Przenajświętszej dlatego, że nie pochodzi od żadnej innej Osoby, lecz że od Niego pochodzą dwie inne Osoby.
23. Dlaczego Syn jest drugą Osobą Trójcy Przenajświętszej?
Syn jest drugą Osobą Trójcy Przenajświętszej, ponieważ rodzi się z Ojca.
24. Dlaczego Duch Święty jest trzecią Osobą Trójcy Przenajświętszej?
Duch Święty jest trzecią Osobą Trójcy Przenajświętszej, ponieważ pochodzi od Ojca i od Syna.
25. Czy Ojciec jest Bogiem?
Tak, Ojciec jest Bogiem.
26. Czy Syn jest Bogiem?
Tak, Syn jest Bogiem.
27. Czy Duch Święty jest Bogiem?
Tak, Duch Święty jest Bogiem.
28. Jeśli każda z tych Osób jest Bogiem, tedy te trzy Osoby są trzema Bogami?
Bynajmniej; trzy Osoby Trójcy Przenajświętszej nie są trzema Bogami, lecz tylko jednym Bogiem.
29. Dlaczego trzy Osoby Trójcy Przenajświętszej są tylko jednym Bogiem?
Trzy Osoby Trójcy Przenajświętszej są tylko jednym Bogiem, ponieważ każda z nich ma jedną i tę samą naturę Boską.
30. Która z tych Osób jest większa, potężniejsza i mędrsza?
Wszystkie trzy Osoby Boskie są równe sobie, mając bowiem jedną i tę samą naturę Boską, wszystkie trzy są jednakowo wszechmocne, mądre i dobre.
31. Czy Ojciec nie jest starszym od Syna i od Ducha Świętego?
Ojciec nie jest starszym od Syna i od Ducha Świętego, ponieważ wszystkie trzy Osoby są równie wieczne.
32. Co znaczy słowo: Wcielenie?
Słowo Wcielenie znaczy, że druga Osoba Trójcy Przenajświętszej, to jest Syn Boży, stał się człowiekiem.
33. Jakim sposobem Syn Boży stał się człowiekiem?
Syn Boży stał się człowiekiem, przyjmując na się ciało i duszę ludzką w przeczystym łonie Maryi Panny za sprawą Ducha Świętego.
34. Czy Syn Boży, stając się człowiekiem, przestał być Bogiem?
Syn Boży, stając się człowiekiem, nie przestał być Bogiem, lecz tylko nie przestając być Bogiem prawdziwym, począł być także prawdziwym człowiekiem.
35. Jak się nazywa Syn Boży jako Bóg i Człowiek?
Syn Boży jako Bóg i Człowiek nazywa się Jezus albo Jezus Chrystus.
36. Czy Pan Jezus był zawsze?
Pan Jezus jako Bóg był zawsze, a jako człowiek począł być od chwili wcielenia.
37. Kto jest ojcem Pana Jezusa?
Ojcem Pana Jezusa jest Bóg Ojciec Przedwieczny, albowiem tenże sam Syn Boży, który w naturze boskiej rodzi się z pierwszej Osoby Trójcy Przenajświętszej, w naturze ludzkiej narodził się z Maryi Panny za sprawą Ducha Świętego.
38. Dlaczego Syn Boży stał się człowiekiem?
Syn Boży stał się człowiekiem, aby nas zbawić.
39. Gdyby się Syn Boży nie był stał człowiekiem, czy my sami nie moglibyśmy się zbawić?
Gdyby się Syn Boży nie był stał człowiekiem, my sami o własnych naszych siłach nie moglibyśmy się zbawić; gdyż przez grzech Adama, pierwszego naszego ojca, staliśmy się niewolnikami szatana i utraciliśmy prawo do nieba.
40. Jaki to był grzech Adama?
Grzech Adama był to grzech pychy i ciężkiego nieposłuszeństwa względem Pana Boga.
41. Jakie szkody wyrządził nam grzech Adama?
Grzech Adama przyprawił nas o utratę łaski Bożej, niewiadomość, skłonność do złego, śmierć i wszystkie inne nieszczęścia.
42. Gdzie się narodził Pan Jezus?
Pan Jezus narodził się w miasteczku Betlejem, w ubogiej stajence i położony był we żłobku.
43. Dlaczego Pan Jezus chciał się narodzić w takiem ubóstwie?
Pan Jezus chciał się narodzić w takiem ubóstwie, aby nas nauczyć, że nie powinniśmy zakładać szczęścia w bogactwach, zaszczytach i rozkoszach tego świata.
44. Co czynił Pan Jezus będąc tu na ziemi?
Pan Jezus, będąc tu na ziemi, uczył ludzi słowem i przykładem, jak mają żyć, aby zasłużyć na niebo, stwierdzając naukę swoją mnogimi cudami.
45. Co uczynił Pan Jezus, aby nas zbawić?
Pan Jezus, aby nas zbawić, cierpiał i umarł za nas na krzyżu.
46. Czy Pan Jezus umarł jako Bóg czy jako człowiek?
Pan Jezus umarł jako człowiek, bo jako Bóg nie mógł ani cierpieć, ani umrzeć.
47. Co się stało z ciałem Pana Jezusa po Jego śmierci?
Ciało Pana Jezusa po Jego śmierci zostało złożone do grobu.
48. A co się stało z duszą Pana Jezusa po Jego śmierci?
Dusza Pana Jezusa, rozstawszy się z ciałem, zstąpiła do otchłani, aby wyzwolić stamtąd dusze Ojców Świętych, to jest tych ludzi sprawiedliwych, którzy umarli przed Nim.
49. Jak długo najświętsze ciało Pana Jezusa spoczywało w grobie?
Najświętsze ciało Pana Jezusa spoczywało w grobie trzy dni, chociaż nie całe — to jest od zmierzchu w piątek do pierwszego świtania w niedzielę, kiedy Pan Jezus, pełen chwały i majestatu, zmartwychwstał, aby więcej już nie umierać.
50. Co znaczy: Zmartwychwstał?
Zmartwychwstał to znaczy, że dusza Pana Jezusa połączyła się znowu z Jego ciałem.
51. Jak długo Pan Jezus zostawał na ziemi po swoim zmartwychwstaniu?
Pan Jezus po swoim zmartwychwstaniu zostawał na ziemi czterdzieści dni, aby umocnić w wierze uczniów swoich; dnia czterdziestego zaś wstąpił do nieba, gdzie zasiada na prawicy Boga Ojca wszechmogącego.
52. Kogo Pan Jezus posłał z nieba Kościołowi swemu?
Pan Jezus dnia dziesiątego po wniebowstąpieniu swoim, w uroczystość Zielonych Świąt, posłał z nieba Kościołowi swemu Ducha Świętego.
53. Czy Pan Jezus jest teraz w niebie tylko?
Pan Jezus jako Bóg jest na każdym miejscu, a jako człowiek jest w niebie i w Najświętszym Sakramencie.
54. Czy Pan Jezus powróci jeszcze kiedy na ziemię widomie?
Pan Jezus powróci jeszcze na ziemię widomie przy końcu świata, aby sądzić żywych i umarłych, to jest dobrych i złych.
55. Co sądzić będzie Pan Jezus?
Pan Jezus sądzić będzie wszystko, cokolwiek uczyniliśmy dobrego lub złego.
56. A cóż będzie z duszą naszą zaraz po śmierci?
Zaraz po śmierci dusza nasza stanie przed trybunałem Jezusa Chrystusa, aby zdać sprawę z uczynków swoich.
57. Sąd więc będzie podwójny?
Tak jest; sąd będzie podwójny: jeden szczegółowy zaraz po śmierci, a drugi ostateczny przy końcu świata.
58. Co się dzieje z duszą po sądzie szczegółowym?
Po sądzie szczegółowym dusza, która jest w łasce Bożej i nie ma do spłacenia żadnej kary doczesnej za swe grzechy, idzie wprost do nieba; ta zaś, która jest w grzechu śmiertelnym, idzie do piekła; a ta, która jest w łasce Bożej, ale jeszcze się nie wypłaciła zupełnie sprawiedliwości Boskiej, zanim przyjęta zostanie do nieba, idzie do czyśca.
59. Co to jest czyściec?
Czyściec jest to miejsce pokuty dla tych dusz, które schodzą z tego świata w łasce Bożej, ale jeszcze nie zadośćuczyniły zupełnie sprawiedliwości Boskiej.
60. Czy my możemy dopomódz duszom w czyścu cierpiącym?
Tak jest; możemy dopomódz duszom w czyścu cierpiącym modlitwą, odpustami, jałmużną i innymi dobrymi uczynkami, a najskuteczniej ofiarą Mszy św.
61. Czy nasze ciała po śmierci nie zmartwychwstaną nigdy?
Ciała nasze zmartwychwstaną w dniu sądu powszechnego, po którym każdy człowiek z duszą i z ciałem, stosownie do swych uczynków dobrych albo złych, pójdzie do nieba lub do piekła.
62. Czy to pewna, że jest piekło?
Najpewniejsza — upewnia nas o tym wiara nasza święta.
63. Jak długo potępieńcy pozostaną w piekle?
Potępieńcy pozostaną w piekle na zawsze.
64. Czy grzech jeden wystarcza, aby pójść do piekła?
Tak, jeden grzech śmiertelny wystarcza, aby pójść do piekła.
65. A dobrzy jak długo pozostaną w niebie?
Dobrzy pozostaną w niebie na wieki.
66. Czy wszyscy ludzie są stworzeni dla nieba?
Tak, wszyscy ludzie są stworzeni dla nieba.
67. Dlaczego więc nie wszyscy idą do nieba?
Nie wszyscy idą do nieba, bo nie wszyscy czynią to, co powinni, aby się zbawić.
68. Co czynić należy, aby się zbawić?
Aby się zbawić, należy wierzyć w Jezusa Chrystusa i żyć podług przykazań Boskich i kościelnych.
69. Co to jest Kościół święty katolicki?
Kościół święty katolicki jest to społeczność tych wszystkich, którzy, przyjąwszy chrzest święty, wierzą i wyznają naukę Chrystusową, uczestniczą w tych samych sakramentach i w Papieżu uznają Namiestnika Chrystusowego na ziemi.
70. Kto ustanowił Kościół święty?
Kościół święty ustanowił Pan nasz, Jezus Chrystus.
71. W jakim celu Pan Jezus ustanowił Kościół święty?
Pan Jezus ustanowił Kościół święty w tym celu, aby wszyscy ludzie mogli znaleźć w nim zawsze środki potrzebne do zbawienia.
72. Jakie są główne środki do zbawienia, które się znajdują w Kościele katolickim?
Główne środki do zbawienia, które się znajdują w Kościele katolickim, są te: wiara prawdziwa, łaska Boża udzielana w sakramentach świętych, odpuszczenie grzechów i Świętych obcowanie.
73. Co znaczy odpuszczenie grzechów?
Odpuszczenie grzechów znaczy to: że Pan Jezus dał władzę Kościołowi swemu odpuszczania wszystkich grzechów za pomocą sakramentów świętych, które w tym celu ustanowił.
74. Co to jest Świętych obcowanie?
Świętych obcowanie jest to uczestnictwo wszystkich wiernych chrześcijan w modlitwach i innych dobrych uczynkach całego Kościoła.
75. Co się rozumie przez modlitwę?
Przez modlitwę rozumie się wzniesienie myśli i serca ku Bogu w celu oddania Mu czci należnej, podziękowania za odebrane dobrodziejstwa i uproszenia od Niego nowych łask i pomocy.
76. Czy trzeba się modlić?
Tak jest, trzeba się modlić i to często: wymaga tego Bóg i własne nasze dobro doczesne i wieczne.
77. Jaka jest modlitwa?
Modlitwa jest dwojaka: myślna i ustna.
78. Kiedy modlitwa jest myślna?
Modlitwa jest myślna, gdy się modlimy myślą tylko; i to się nazywa rozmyślaniem.
79. Kiedy modlitwa jest ustna?
Modlitwa jest ustna, gdy się modlimy słowami, z należytą przy tym uwagą i pobożnością; i to się właściwie zowie modlitwą.
80. Co pomaga do dobrej modlitwy?
Do dobrej modlitwy pomaga: 1) pamiętanie, że się znajdujemy w obecności Boga i że potrzebujemy Jego pomocy i zmiłowania; 2) przybranie odpowiedniej postawy zewnętrznej, właściwej temu, kto się zbliża do nieskończonego majestatu Bożego.
81. Czy możemy spodziewać się od Boga tych łask, o które Go prosimy?
Możemy i powinniśmy się spodziewać od Boga tych łask, o które Go prosimy, byle się nie sprzeciwiały zbawieniu naszemu.
82. Dlaczego powinniśmy się spodziewać od Boga wysłuchania próśb naszych?
Powinniśmy się spodziewać od Boga wysłuchania próśb naszych dlatego, że Sam to nam obiecał, i że jest wszechmocnym, miłościwym i wiernym w obietnicach swoich.
83. Na czym powinniśmy opierać nadzieję naszą?
Nadzieję naszą powinniśmy opierać na nieskończonych zasługach Jezusa Chrystusa, od którego nasze dobre uczynki nabierają rzeczywistej wartości; dlatego też nie inaczej modlić się mamy, jeno w imię Jezusa Chrystusa.
84. Która modlitwa ustna jest najprzedniejsza?
Najprzedniejsza modlitwa ustna jest ta, której nauczył nas sam Pan nasz Jezus Chrystus, i która dlatego zowie się modlitwą Pańską.
85. Co zawiera w sobie modlitwa Pańska?
Modlitwa Pańska zawiera w sobie to wszystko, czego się od Pana Boga spodziewać i o co prosić Go mamy.
86. Z ilu próśb składa się modlitwa Pańska?
Modlitwa Pańska składa się z siedmiu próśb: w pierwszych czterech prosimy Pana Boga o wszystko, co dobre, a w trzech ostatnich wypraszamy się od wszystkiego, co złe.
87. Cóż to jest owo dobre, o które prosimy Pana Boga w pierwszych czterech prośbach?
Dobre, o które prosimy Pana Boga w pierwszych czterech prośbach, jest to: aby święte imię Jego po całym świecie było znane i wielbione; aby przyszło królestwo Jego przez rozkrzewienie i podwyższenie Kościoła Jego; aby wszyscy ludzie pełnili zawsze najświętszą wolę Jego, i aby udzielił nam pokarmu potrzebnego dla duszy i dla ciała.
88. A cóż to jest owo złe, od którego się wypraszamy w ostatnich trzech prośbach?
Złem, od którego się wypraszamy w ostatnich trzech prośbach, są grzechy, pokusy, i wszelkie inne nieszczęścia i przeciwności, które mogą szkodzić zbawieniu duszy naszej.
89. Po modlitwie Pańskiej, jaką inną modlitwę zwykliśmy odmawiać?
Po modlitwie Pańskiej zwykliśmy odmawiać Pozdrowienie Anielskie, czyli Zdrowaś Marya, wzywając pomocy Najświętszej Maryi Panny.
90. Dlaczego po Ojcze nasz odmawiamy zaraz Zdrowaś Marya, a nie inną jaką modlitwę?
Po modlitwie Ojcze nasz odmawiamy zaraz Zdrowaś Marya, ponieważ Najświętsza Marya Panna jest najmożniejszą orędowniczką naszą przed Panem Jezusem.
91. Czy rzecz jest dobra i pożyteczna uciekać się do przyczyny Świętych Pańskich?
Rzecz jest wielce pożyteczna uciekać się do przyczyny Świętych Pańskich, ponieważ modlitwy ich są bardzo mile Panu Bogu.
92. Czy nie możesz mi wskazać jakiego pięknego ćwiczenia się w modlitwie?
Pięknym ćwiczeniem w modlitwie jest odprawianie Różańca świętego, w którym łączy się odmawianie modlitw Ojcze nasz i Zdrowaś Marya z rozważaniem najprzedniejszych tajemnic wiary naszej świętej.
93. Ile jest tajemnic Różańca świętego?
Tajemnic Różańca świętego jest piętnaście: pięć radosnych, pięć bolesnych i pięć chwalebnych.
94. Które są tajemnice radosne?
Tajemnice radosne są te:
1-sza. Zwiastowanie Najświętszej Maryi Panny.
2-ga. Nawiedzenie św. Elżbiety.
3-a. Narodzenie Pana Jezusa.
4-a. Ofiarowanie Pana Jezusa w kościele.
5-a. Znalezienie Pana Jezusa w kościele.
95. Które są tajemnice bolesne?
Tajemnice bolesne są te:
1-sza. Modlitwa w Ogrójcu.
2-a. Biczowanie.
3-a. Cierniem ukoronowanie.
4-a. Dźwiganie krzyża na Kalwaryę.
5-a. Ukrzyżowanie i śmierć Pana Jezusa.
96. Które są tajemnice chwalebne?
Tajemnice chwalebne są te:
1-sza. Zmartwychwstanie Pana Jezusa.
2-a. Wniebowstąpienie Pana Jezusa.
3-a. Zesłanie Ducha Świętego.
4-a. Wniebowzięcie N. Maryi Panny.
5-a. Ukoronowanie N. Maryi Panny i chwała wszystkich Świętych.
97. Ile jest przykazań Boskich?
Przykazań Boskich jest dziesięć.
Jam jest Pan Bóg twój, którym cię wywiódł z Ziemi Egipskiej, z domu niewoli.
1. Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną.
2. Nie będziesz brał Imienia Pana, Boga twego, nadaremno.
3. Pamiętaj, abyś dzień święty święcił.
4. Czcij Ojca twego i matkę twoją.
5. Nie zabijaj.
6. Nie cudzołóż.
7. Nie kradnij.
8. Nie mów przeciw bliźniemu twemu fałszywego świadectwa.
9. Nie pożądaj żony bliźniego twego.
10. Ani domu, ani roli, ani sługi, ani służebnicy, ani wołu, ani osła, ani żadnej rzeczy, która jego jest.
Będziesz miłował Pana Boga twego ze wszystkiego serca twego, ze wszystkiej myśli twojej, ze wszystkiej duszy twojej i ze wszystkich sił twoich; a bliźniego twego, jak siebie samego.
98. Kto dał te przykazania?
Przykazania te w starym zakonie dał sam Bóg przez Mojżesza, a w zakonie nowym potwierdził je Jezus Chrystus.
99. Czy przykazania te zachować możemy?
Przykazania te zachować możemy przy pomocy łaski Bożej, której Bóg chętnie udziela każdemu, kto szczerze o nią prosi.
100. Czy powinniśmy zachowywać przykazania Boskie?
Tak jest, powinniśmy zachowywać przykazania Boskie, i dość jest zawinić ciężko przeciwko jednemu z nich, aby zasłużyć na piekło.
101. Co zawierają w sobie te przykazania?
Przykazania te zawierają w sobie obowiązki nasze względem Boga i względem bliźniego.
102. Jakie obowiązki mamy względem Boga i względem bliźniego?
Względem Boga mamy obowiązek miłować Go nadewszystko i z całego serca; a względem bliźniego mamy obowiązek kochać go jak siebie samych, dla miłości Boga.
103. Czego w ogóle żąda od nas Bóg przez przykazania swoje?
Przez przykazania swoje w ogóle żąda od nas Bóg, abyśmy czynili dobrze a strzegli się złego, i dlatego każde przykazanie z jednej strony coś nakazuje, a z drugiej strony czegoś zabrania.
104. Co nam nakazuje Bóg słowy pierwszego przykazania: Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną?
Słowy pierwszego przykazania: Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną nakazuje nam Bóg, abyśmy Go uznawali, wielbili, kochali Jemu jednemu służyli, jako Najwyższemu Panu naszemu.
105. A czego zabrania nam pierwsze przykazanie?
Pierwsze przykazanie zabrania nam bałwochwalstwa, zabobonów, świętokradztwa, grzesznej niewiadomości prawd wiary i wszelkiego innego grzechu przeciwko czci Bożej.
106. Czy możemy jednak czcić Aniołów i Świętych?
Tak jest, możemy i powinniśmy czcić Aniołów i Świętych, są oni bowiem przyjaciółmi Boga i wstawiają się za nami do Niego.
107. Czy powinniśmy czcić także obrazy Pana Jezusa i Świętych Pańskich?
Bezwątpienia; powinniśmy czcić także obrazy Pana Jezusa i Świętych Pańskich, cześć bowiem oddawana obrazom ich odnosi się do nich samych.
108. A dlaczego czcimy relikwie Świętych?
Czcimy relikwie Świętych dlatego, że ciała ich były żywymi członkami Jezusa Chrystusa i kościołami Ducha Świętego, i że kiedyś zmartwychwstaną w chwale na życie wieczne.
109. Czego zabrania drugie przykazanie Boskie: Nie będziesz brał Imienia Pana, Boga twego, nadaremno?
Drugie przykazanie Boskie: Nie będziesz brał Imienia Pana, Boga twego, nadaremno zabrania nam: 1) wymawiać bez uszanowania Imię Pana Boga; 2) krzywoprzysięgać i przysięgać bez potrzeby lub przysięgać w sposób niedozwolony; i 3) bluźnić przeciwko Panu Bogu, N. Maryi Pannie i Świętym Pańskim.
110. A co nakazuje drugie przykazanie?
Drugie przykazanie nakazuje czcić święte Imię Boże i dotrzymywać przysięgi i ślubów.
111. Co nakazuje trzecie przykazanie: Pamiętaj, abyś dzień święty święcił?
Trzecie przykazanie: Pamiętaj, abyś dzień święty święcił nakazuje czcić Pana Boga uczynkami pobożności chrześcijańskiej w dni niedzielne, przeznaczone ku chwale Jego.
112. Czego zabrania trzecie przykazanie?
Trzecie przykazanie zabrania robót służebnych w dni niedzielne.
113. Które to roboty nazywają się robotami służebnemi?
Robotami służebnemi nazywają się wszelkie roboty ciężkie, jakie pełnią zwykle słudzy, rzemieślnicy i robotnicy.
114. Czy żadnych robót służebnych wykonywać nie wolno w dni niedzielne?
Wolno wykonywać w dni niedzielne takie roboty służebne, które niezbędne są do utrzymania życia lub do służby Bożej, a w razie ważnej potrzeby i inne także za pozwoleniem, o ile to być może, własnego proboszcza.
115. Co nam nakazuje czwarte przykazanie: Czcij Ojca twego i matkę twoją?
Czwarte przykazanie: Czcij Ojca twego i matkę twoją nakazuje nam szanować rodziców naszych, słuchać ich we wszystkiem, co nie jest grzechem, i wspierać ich w potrzebach duszy i ciała.
116. Czego zabrania nam czwarte przykazanie?
Czwarte przykazanie zabrania nam obrażać rodziców słowem, uczynkiem lub w jaki inny bądź sposób.
117. Kogo jeszcze pod imieniem ojca i matki obejmuje to przykazanie?
Pod imieniem ojca i matki przykazanie to obejmuje także wszystkich przełożonych, duchownych i świeckich, których również słuchać i szanować mamy.
118. Czego zabrania piąte przykazanie: Nie zabijaj?
Piąte przykazanie: Nie zabijaj zabrania zabijać, bić, ranić lub inną jaką szkodę wyrządzać bliźniemu naszemu na ciele — czy to przez się, czy przez drugich; jak również znieważać go słowy zelżywemi, życzyć mu złego i gorszyć go. Temże przykazaniem zabrania nam Bóg zabijać siebie samych, czyli popełniać samobójstwo.
119. Dlaczego Bóg piątym przykazaniem zabrania nam zabijać siebie samych, czyli samobójstwa?
Piątym przykazaniem Bóg zabrania nam samobójstwa dlatego, że człowiek nie jest panem swego życia, jak nie jest panem życia bliźniego swojego. Kościół przy tym karze samobójców pozbawieniem pogrzebu kościelnego.
120. Co nam nakazuje piąte przykazanie?
Piąte przykazanie nakazuje nam przebaczać nieprzyjaciołom naszym i wszystkim ludziom dobrze życzyć.
121. Czego zabrania szóste przykazanie: Nie cudzołóż?
Szóste przykazanie: Nie cudzołóż zabrania wszelkich uczynków, spojrzeń i słów nieskromnych.
122. Co nakazuje nam szóste przykazanie?
Szóste przykazanie nakazuje nam być czystymi i skromnymi w uczynkach, spojrzeniach, słowach i w całym postępowaniu.
123. Czego zabrania siódme przykazanie: Nie kradnij?
Siódme przykazanie: Nie kradnij zabrania brać i zatrzymywać niesłusznie cudzą własność lub w inny jakikolwiek sposób krzywdzić bliźniego na majątku, jak na przykład: przez lichwę, podstęp i tym podobne oszukaństwa.
124. Co nakazuje siódme przykazanie?
Siódme przykazanie nakazuje oddawać cudzą własność, wynagradzać szkody niesłusznie wyrządzone i płacić długi.
125. Czego zabrania ósme przykazanie: Nie mów przeciw bliźniemu twemu fałszywego świadectwa?
Ósme przykazanie: Nie mów przeciw bliźniemu twemu fałszywego świadectwa zabrania fałszywego świadczenia przed sądem oraz wszelkiego oszczerstwa, obmowy, szemrania, pochlebstwa, posądzania, podejrzeń złośliwych i nakoniec wszelkiego kłamstwa.
126. Co nakazuje ósme przykazanie?
Ósme przykazanie nakazuje mówić zawsze prawdę stosownie do czasu i miejsca, i postępowanie bliźniego, o ile to być może, tłómaczyć na dobre.
127. Czego zabrania dziewiąte przykazanie: Nie pożądaj żony bliźniego twego?
Dziewiąte przykazanie: Nie pożądaj żony bliźniego twego zabrania nieskromnych myśli, pożądań i w ogóle wszelkich grzechów wewnętrznych przeciwko czystości.
128. Co nakazuje dziewiąte przykazanie?
Dziewiąte przykazanie nakazuje, abyśmy byli skromnymi i czystymi nawet w myśli i w sercu.
129. Czego zabrania dziesiąte przykazanie: Nie pożądaj ani domu, ani roli, ani sługi, ani służebnicy, ani wołu, ani osła, ani żadnej rzeczy, która jego jest?
Dziesiąte przykazanie: Nie pożądaj ani domu, ani roli, ani sługi, ani służebnicy, ani wołu, ani osła, ani żadnej rzeczy, która jego jest zabrania pożądać cudzej własności lub pragnąć nabyć ją w sposób niegodziwy.
130. Co nakazuje dziesiąte przykazanie?
Dziesiąte przykazanie nakazuje, abyśmy byli zadowoleni ze stanu, w jakim nas Bóg umieścił i cierpliwie znosili ubóstwo, jeśli jest taka wola Boża.
131. W ilu przykazaniach głównych zawrzeć się dają wszystkie dziesięcioro przykazań Boskich?
Wszystkie dziesięcioro przykazań Boskich dają się zawrzeć w dwóch głównych przykazaniach: Będziesz miłował Pana Boga twego ze wszystkiego serca twego, ze wszystkiej myśli twojej, ze wszystkiej duszy twojej i ze wszystkich sił twoich; a bliźniego twego, jak siebie samego.
132. Ile jest głównych przykazań kościelnych?
Głównych i powszechnych przykazań kościelnych jest pięć.
1. Postanowione od Kościoła Bożego dni święte święcić.
2. Mszy świętej w dni święte z uczciwością i nabożeństwem słuchać.
3. Posty nakazane zachować.
4. Przynajmniej raz w rok około Wielkanocy spowiadać się i komunikować we własnej parafii, albo w innej za pozwoleniem własnego pasterza.
5. Godów małżeńskich w czasach zakazanych nie sprawować *).
*) W katechizmach włoskich pierwsze dwa przykazania kościelne złączone są w jedno, za to dodane jest jako przykazanie czwarte: Dziesięciny kościelne, wedle zwyczaju, wiernie oddawać.
133. Od kogo Kościół ma władzę rozkazywania nam?
Kościół ma władzę rozkazywania nam od samego Jezusa Chrystusa i dlatego kto nie słucha Kościoła, nie słucha samego Boga.
134. Co nakazuje pierwsze przykazanie kościelne: Postanowione od Kościoła Bożego dni święte święcić?
Pierwsze przykazanie kościelne: Postanowione od Kościoła Bożego dni święte święcić nakazuje, abyśmy postanowione od Kościoła święta uroczyste obchodzili tak samo, jak niedzielę, wstrzymując się od ciężkich robót i pełniąc uczynki pobożności chrześcijańskiej.
135. Co nakazuje drugie przykazanie kościelne: Mszy świętej w dni święte z uczciwością i nabożeństwem słuchać?
Drugie przykazanie kościelne: Mszy świętej w dni święte z uczciwością i nabożeństwem słuchać nakazuje, abyśmy w święta uroczyste całej Mszy świętej pobożnie słuchali.
136. Co nakazuje trzecie przykazanie kościelne: Posty nakazane zachować?
Trzecie przykazanie kościelne: Posty nakazane zachować nakazuje, abyśmy w niektóre dni w roku pościli, a w niektóre wstrzymali się od mięsnych pokarmów.
137. Co znaczy: pościć?
Pościć znaczy: nie jeść mięsa, jaj i nabiału, i jeść tylko raz na dzień do sytości w porze obiadowej, z lekką przekąską wieczorem i małą kromką chleba lub bułeczką na śniadanie. Herbata jednak, kawa i inne płyny, używane jako napój, postu tego nie łamią.
138. Które dni w roku Kościół nakazuje pościć?
Kościół nakazuje pościć wszystkie dni Postu Wielkiego z wyjątkiem niedziel, w które obowiązuje tylko wstrzymanie się od mięsa, jaj i nabiału; niektóre dni Adwentu; suche dni kwartalne i niektóre wigilie.
139. Kto obowiązany jest pościć?
Wszyscy obowiązani są pościć, począwszy od przyjścia do lat rozumu, z wyjątkiem tych tylko, którzy otrzymali dyspensę od władzy kościelnej, lub którzy dla własnych przyczyn pościć nie mogą. Ci jednak, którzy nie doszli jeszcze do dwudziestego drugiego roku życia albo przekroczyli już rok sześćdziesiąty, mogą jeść kilka razy na dzień do sytości, byle bez mięsa, jaj i nabiału.
140. W jakie dni Kościół nakazuje wstrzymać się tylko od pokarmów mięsnych?
Kościół nakazuje wstrzymać się tylko od pokarmów mięsnych we wszystkie zwyczajne piątki i soboty, z wyjątkiem święta Bożego Narodzenia, jeśli ono w te dnie przypada.
141. Kogo to prawo obowiązuje?
Prawo to obowiązuje wszystkich, którzy doszli do lat rozumu, chyba że kto otrzymał dyspensę od władzy kościelnej, lub dla ważnych przyczyn zachować go nie może.
142. Dlaczego Kościół każe nam pościć albo się wstrzymać niekiedy od niektórych pokarmów?
Kościół każe nam pościć albo się wstrzymać niekiedy od niektórych pokarmów dlatego, że pragnie dopomóc nam w ten sposób do odpokutowania za grzechy nasze, do poskromienia namiętności naszych i do wyjednania u Boga łask potrzebnych.
143. Co nakazuje czwarte przykazanie kościelne: Przynajmniej raz w rok około Wielkanocy spowiadać się i komunikować we własnej parafii albo w innej za pozwoleniem własnego pasterza?
Czwarte przykazanie kościelne: Przynajmniej raz w rok około Wielkanocy spowiadać się i komunikować we własnej parafii albo w innej za pozwoleniem własnego pasterza nakazuje wszystkim, którzy doszli do używania rozumu, aby przynajmniej raz w rok około Wielkanocy, w czasie na to przepisanym, przystąpili do spowiedzi i Komunii świętej we własnym kościele parafialnym, albo też gdzieindziej za pozwoleniem własnego proboszcza.
144. Dlaczego Kościół mówi: przynajmniej raz w rok?
Kościół mówi: przynajmniej raz w rok dlatego, że pragnie, abyśmy jak najczęściej przystępowali do tych Sakramentów.
145. Czego zabrania piąte przykazanie kościelne: Godów małżeńskich w czasach zakazanych nie sprawować?
Piąte przykazanie kościelne: Godów małżeńskich w czasach zakazanych nie sprawować zabrania wszelkich uroczystości ślubnych i zabaw weselnych od pierwszej Niedzieli Adwentowej do Trzech Królów i od Popielca do Niedzieli przewodniej.
146. Co to jest grzech?
Grzech jest to dobrowolne przestąpienie prawa Bożego.
147. Ile jest grzechów?
Grzech jest dwojaki: pierworodny i uczynkowy.
148. Co to jest grzech pierworodny?
Grzech pierworodny jest to ten, w którym się wszyscy rodzimy i który przechodzi na nas od pierwszego ojca naszego, Adama.
149. Czy nikt z ludzi nie był wyjęty od grzechu pierworodnego?
Od grzechu pierworodnego, za szczególnym przywilejem przez wzgląd na zasługi Boskiego Syna swego, Jezusa Chrystusa, wyjęta była Najświętsza Maryja Panna i dlatego nazywa się Niepokalanie Poczętą, albo po prostu Niepokalaną.
150. Co się rozumie przez grzech uczynkowy?
Przez grzech uczynkowy rozumie się grzech, który my sami popełniamy, doszedłszy do używania rozumu.
151. Ile jest grzechów uczynkowych?
Grzech uczynkowy jest dwojaki: śmiertelny i powszedni.
152. Co to jest grzech śmiertelny?
Grzech śmiertelny jest to rozmyślne i dobrowolne przestąpienie prawa Bożego w rzeczy ważnej.
153. Dlaczego grzech ten nazywa się śmiertelnym?
Grzech ten nazywa się śmiertelnym, ponieważ zadaje śmierć duszy, pozbawiając ją łaski Bożej, która jest życiem jej nadprzyrodzonym, i czyniąc ją winną piekła, które jest śmiercią wieczną.
154. Jakie inne szkody wyrządza grzech śmiertelny?
Grzech śmiertelny pozbawia jeszcze lub zawiesza wartość wszystkich zasług uprzednio nabytych i czyni człowieka skłonniejszym do złego, a niezdolnym zgoła do żadnego uczynku dobrego, który by zasługiwał na życie wieczne.
155. Kto utracił łaskę Bożą przez grzech śmiertelny, czy nie może już nigdy odzyskać jej?
Kto utracił łaskę Bożą przez grzech śmiertelny, może ją odzyskać przez spowiedź świętą albo też przez obudzenie w sobie aktu skruchy doskonałej, połączone z postanowieniem, chociażby tylko domniemanym, wyspowiadania się jak najprędzej.
156. Co to jest grzech powszedni?
Grzech powszedni jest to ten, który nie pozbawia nas łaski Bożej, ale ostudza w nas miłość Bożą, usposabia do grzechu śmiertelnego i czyni nas winnymi kar doczesnych w tym życiu i w przyszłym.
157. Dlaczego grzech ten nazywa się powszednim?
Grzech ten nazywa się powszednim dlatego, że, pochodząc z krewkości natury naszej, jest lekki i niemal codzienny, i że Pan Bóg łatwiej go nam przebacza.
158. Iloma sposobami można zgrzeszyć?
Można zgrzeszyć — czworakim sposobem, to jest: myślą, słowem, uczynkiem i zaniedbaniem.
159. Kiedy się grzeszy myślą, słowem i uczynkiem?
Grzeszy się myślą, słowem i uczynkiem wtedy, kiedy ktoś rozmyślnie i dobrowolnie myśli z upodobaniem o rzeczach zabronionych, pożąda ich, mówi o nich lub popełnia je.
160. Kiedy się grzeszy przez zaniedbanie?
Przez zaniedbanie grzeszy się wtedy, kiedy ktoś dobrowolnie nie spełni tego, co spełnić powinien.
161. Ile jest grzechów głównych?
Grzechów głównych jest siedem: Pycha, Łakomstwo, Nieczystość, Zazdrość, Obżarstwo, Gniew i Lenistwo.
162. Dlaczego grzechy te nazywają się głównymi?
Grzechy te nazywają się głównymi dlatego, że są źródłem wszystkich innych grzechów.
163. Ile jest grzechów przeciwko Duchowi Świętemu?
Grzechów przeciwko Duchowi Świętemu jest sześć: 1) Rozpacz o zbawienie; 2) Zbytnia ufność w miłosierdzie Boskie; 3) Sprzeciwianie się uznanej prawdzie; 4) Zazdroszczenie bliźniemu łask Bożych; 5) Zatwardziałość w grzechach; i 6) Odkładanie pokuty aż do śmierci.
164. Na co przede wszystkim pamiętać należy, aby nie grzeszyć?
Aby nie grzeszyć, pamiętać należy przede wszystkim na Rzeczy Ostateczne, które nas czekają.
165. Ile jest Rzeczy Ostatecznych?
Rzeczy Ostatecznych jest cztery: Śmierć, Sąd, Piekło i Niebo.
166. Ile jest sakramentów?
Sakramentów jest siedem: Chrzest, Bierzmowanie, Ciało i Krew Pańska, Ostatnie olejem świętym Namaszczenie, Kapłaństwo i Małżeństwo.
167. Co się rozumie przez słowo sakrament?
Przez słowo sakrament rozumie się znak widzialny i skuteczny łaski Bożej, ustanowiony przez Jezusa Chrystusa dla poświęcenia dusz naszych.
168. Dlaczego sakramenta nazywają się znakami widzialnymi i skutecznymi łaski Bożej?
Sakramenta nazywają się znakami widzialnymi i skutecznymi łaski Bożej dlatego, że wszystkie za pomocą rzeczy widzialnych wyrażają łaskę Bożą, jaką sprawują w duszy naszej.
169. W jaki sposób sakramenta poświęcają nas?
Sakramenta poświęcają nas, dając nam lub pomnażając w nas łaskę Bożą, która czyni nas świętymi i miłymi Bogu, przybranymi synami Jego i dziedzicami królestwa niebieskiego.
170. Kto nadał sakramentom moc poświęcania nas?
Moc poświęcania nas nadał sakramentom Jezus Chrystus przez mękę i śmierć swoją.
171. Które sakramenta poświęcają nas przez udzielenie łaski, która nas czyni przyjaciółmi Bożymi?
Sakramenta, które poświęcają nas przez udzielenie pierwszej łaski, skutkiem której z nieprzyjaciół Boga stajemy się przyjaciółmi Jego, są dwa: Chrzest i Pokuta; i nazywają się sakramentami umarłych, ponieważ gładzą grzech, który jest śmiercią duszy.
172. Które sakramenta poświęcają nas przez pomnożenie łaski?
Sakramenta, które poświęcają nas przez pomnożenie łaski, są te: Bierzmowanie, Ciało i Krew Pańska, Ostatnie olejem świętym Namaszczenie, Kapłaństwo i Małżeństwo; i nazywają się sakramentami żywych, ponieważ, kto je przyjmuje, powinien żyć w łasce Bożej, czyli nie mieć na sumieniu żadnego grzechu śmiertelnego.
173. Jaki grzech popełnia, kto przyjmuje jakikolwiek sakrament żywych, wiedząc, że nie jest w łasce Bożej?
Kto przyjmuje jakikolwiek sakrament żywych, wiedząc, że nie jest w łasce Bożej, popełnia straszny grzech świętokradztwa.
174. Które sakramenta są najpotrzebniejsze do zbawienia?
Sakramenta najpotrzebniejsze do zbawienia są dwa: Chrzest i Pokuta; Chrzest potrzebny jest dla wszystkich, a Pokuta potrzebna jest dla tych, którzy zgrzeszyli śmiertelnie po Chrzcie świętym.
175. Które sakramenta przyjmują się raz tylko w życiu?
Sakramenta, które się przyjmują raz tylko w życiu, są trzy: Chrzest, Bierzmowanie i Kapłaństwo.
176. Dlaczego trzy sakramenta: Chrzest, Bierzmowanie i Kapłaństwo wolno przyjąć tylko raz w życiu?
Trzy sakramenta: Chrzest, Bierzmowanie i Kapłaństwo wolno przyjąć tylko raz w życiu dlatego, że każdy z nich wyciska na duszy osobny, sobie właściwy charakter.
177. Co się rozumie przez charakter, jaki wyciska na duszy każdy z trzech sakramentów: Chrzest, Bierzmowanie i Kapłaństwo?
Przez charakter, jaki wyciska na duszy każdy z trzech sakramentów: Chrzest, Bierzmowanie i Kapłaństwo, rozumie się piętno albo znak duchowny, który raz wyryty na duszy, nigdy się już z niej nie ściera.
178. Do czego służy charakter wyciskany na duszy przez trzy sakramenta: Chrzest, Bierzmowanie i Kapłaństwo?
Charakter wyciskany na duszy przez trzy sakramenta: Chrzest, Bierzmowanie i Kapłaństwo służy do odznaczenia: na Chrzcie świętym członków Jezusa Chrystusa, w Bierzmowaniu żołnierzy Jego, a w Kapłaństwie ministrów czyli sług Jego.
179. Czego potrzeba do spełnienia sakramentu?
Do spełnienia sakramentu potrzeba trzech rzeczy: materii, formy i ministra, któryby miał intencję uczynienia tego, co czyni Kościół w sprawowaniu każdego sakramentu.
180. Co się rozumie przez materię sakramentu?
Przez materię sakramentu rozumie się rzecz, podpadająca pod zmysły, której się używa do spełnienia sakramentu, jak: woda naturalna we Chrzcie świętym, chryzmo czyli oliwa zmieszana z balsamem w Bierzmowaniu itd.
181. A co się rozumie przez formę sakramentu?
Przez formę sakramentu rozumieją się słowa, które się wymawiają przy sprawowaniu jego.
182. Kto jest ministrem sakramentu?
Ministrem sakramentu jest osoba, która sprawuje go lub udziela jego.
183. Co to jest Chrzest św.?
Chrzest święty jest to sakrament, w którym odradzamy się na życie łaski i stajemy się chrześcijanami.
184. Jakie są skutki sakramentu Chrztu świętego?
Sakrament Chrztu świętego gładzi grzech pierworodny, a także grzechy uczynkowe, jeśli je kto popełnił przed Chrztem świętym; odpuszcza wszystkie kary należne za nie; wyciska na duszy charakter członków Jezusa Chrystusa; czyni nas dziećmi Boga i Kościoła Jego świętego oraz dziedzicami królestwa niebieskiego; wreszcie daje nam prawo do przyjmowania innych sakramentów.
185. Kto jest ministrem zwyczajnym Chrztu świętego?
Ministrem zwyczajnym Chrztu świętego jest kapłan, przede wszystkim proboszcz.
186. W razie nagłej potrzeby, kto może udzielić Chrztu świętego?
W razie nagłej potrzeby może udzielić Chrztu świętego każdy, tak mężczyzna, jak i kobieta, nawet heretyk i niewierny.
187. Jak się daje Chrzest święty?
Daje się Chrzest święty, lejąc wodę na głowę tego, kto się chrzci, a jeśli nie można na głowę, to na inną przedniejszą część ciała i wymawiając w tymże samym czasie te słowa: Ja ciebie chrzczę w Imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego.
188. Jaką intencję mieć powinien, kto daje Chrzest święty?
Kto daje Chrzest święty, powinien mieć intencję uczynienia tego, co czyni Kościół przy udzielaniu Chrztu świętego.
189. Jak prędko należy nieść do Chrztu nowonarodzone dziecię?
Nowonarodzone dziecię należy nieść do Chrztu, o ile można, jak najprędzej.
190. Jaki obowiązek wkłada Chrzest święty na każdego, kto go przyjmuje?
Chrzest święty na każdego, kto go przyjmuje, wkłada obowiązek wyznawać wiarę i chować prawo Jezusa Chrystusa i Jego Kościoła.
191. Czego się odrzekamy na Chrzcie świętym?
Na chrzcie świętym odrzekamy się na zawsze szatana, wszystkich spraw jego i wszystkiej pychy jego.
192. Co się rozumie przez sprawy i pychę szatana?
Przez sprawy i pychę szatana rozumieją się grzechy, zgubne zasady i próżność światowa.
193. Czy jesteśmy obowiązani dotrzymać tego, co obiecali i czego się wyrzekli w imieniu naszym nasi chrzestni rodzice?
Tak, jesteśmy obowiązani, gdyż pod tymi tylko warunkami przyjął nas Bóg do łaski swojej.
194. Co to jest Bierzmowanie?
Bierzmowanie jest to sakrament, który udziela nam Ducha Świętego, wyciska na duszy charakter, czyli znamię żołnierzy Chrystusowych, i czyni nas doskonałymi chrześcijanami.
195. W jaki sposób sakrament Bierzmowania czyni nas doskonałymi chrześcijanami?
Sakrament Bierzmowania czyni nas doskonałymi chrześcijanami, umacniając nas w wierze i doskonaląc w nas cnoty i dary otrzymane na Chrzcie Świętym.
196. Ile jest darów Ducha Świętego, które się odbierają w sakramencie Bierzmowania?
Darów Ducha Świętego, które się odbierają w sakramencie Bierzmowania, jest siedem:
Mądrość, Rozum, Rada, Męstwo, Umiejętność, Pobożność i Bojaźń Boża.
197. Czy wszyscy mają się starać o przyjęcie Sakramentu Bierzmowania?
Tak jest, wszyscy mają się starać, aby sakrament Bierzmowania i sami przyjęli, i ci, którzy od nich zależą.
198. W jakim wieku dobrze jest przyjąć Sakrament Bierzmowania?
Sakrament Bierzmowania dobrze jest przyjąć około siódmego roku życia, ponieważ w tym wieku poczynamy zwykle doznawać pokus, możemy już poznać dostatecznie łaskę tego sakramentu i zapamiętać, żeśmy ten sakrament przyjęli.
199. Czego potrzeba do godnego przyjęcia sakramentu Bierzmowania?
Do godnego przyjęcia sakramentu Bierzmowania potrzeba być w łasce Bożej, znać główne tajemnice wiary naszej świętej i przystępować do niego z uszanowaniem i pobożnością.
200. Kto jest ministrem sakramentu Bierzmowania?
Ministrem zwyczajnym sakramentu Bierzmowania jest Biskup.
201. W jaki sposób udziela Biskup sakramentu Bierzmowania?
Biskup udziela sakramentu Bierzmowania w ten sposób: najprzód wyciąga ręce nad przystępującymi do Bierzmowania i wzywa na nich Ducha Świętego; potem chryzmem świętym czyni na czole każdego znak krzyża, mówiąc: Znaczą cię znakiem krzyża, i umacniam cię chryzmem zbawienia, w Imię Ojca i Syna i Ducha Świętego; następnie prawą ręką daje namaszczonemu lekki policzek, mówiąc mu: Pokój z tobą; nakoniec wszystkim pobierzmowanym udziela uroczystego błogosławieństwa.
202. Co to jest Chryzmo Święte?
Chryzmo albo krzyżmo jest to oliwa zmieszana z balsamem i poświęcona przez Biskupa w Wielki Czwartek.
203. Co znaczą w tym sakramencie oliwa i balsam?
W sakramencie tym oliwa, która się rozpływa i umacnia, oznacza obfitość łaski, jaka się rozlewa w duszy chrześcijanina ku umocnieniu jego w Wierze Świętej; a balsam, który wydaje z siebie woń przyjemną i broni od zepsucia, oznacza, że chrześcijanin, umocniony tą łaską, zdolny jest wydać z siebie zapach cnót chrześcijańskich i uniknąć zarazy grzechowej.
204. Dlaczego namaszczenie czyni się na czole?
Namaszczenie czyni się na czole, gdzie zwykle występują oznaki bojaźni i wstydu, aby pobierzmowany pamiętał, że nie powinien się wstydzić wiary swojej ani się lękać nieprzyjaciół jej.
205. Dlaczego pobierzmowanemu daje się lekki policzek?
Pobierzmowanemu daje się lekki policzek dlatego, iżby wiedział, że powinien znieść wszelką zniewagę i wszelką boleść dla Wiary Chrystusowej.
206. Co trzeba czynić, aby zachować w sobie łaskę sakramentu Bierzmowania?
Aby zachować w sobie łaskę sakramentu Bierzmowania, trzeba często się modlić, pełnić dobre uczynki i żyć podług Prawa Chrystusowego, nie dbając o względy ludzkie.
207. Co to jest Ciało i Krew Pańska?
Ciało i Krew Pańska, czyli Eucharystia, jest to sakrament, w którym przez cudowną przemianę całej istoty chleba w Ciało Pana Jezusa i całej istoty wina w najdroższą Krew Jego znajduje się prawdziwie, rzeczywiście i istotnie Ciało, Krew, Dusza i Bóstwo tegoż Pana naszego Jezusa Chrystusa pod postaciami chleba i wina na pokarm duszom naszym.
208. Jak się nazywa ta cudowna przemiana?
Ta cudowna przemiana nazywa się przeistoczeniem.
209. Czy w N. Sakramencie znajduje się tenże sam Pan Jezus, który jest w niebie i który tu na ziemi narodził się z N. Maryi Panny?
Tak, w N. Sakramencie znajduje się tenże sam Pan Jezus, który jest w niebie i który tu na ziemi narodził się z N. Maryi Panny.
210. Dlaczego wierzymy, że w N. Sakramencie jest prawdziwie obecny Pan Jezus?
Wierzymy, że w N. Sakramencie jest prawdziwie obecny Pan Jezus, ponieważ Sam to powiedział i tak nas naucza Kościół Jego święty.
211. Czym jest tedy Hostia przed konsekracją?
Hostia przed konsekracją jest chlebem.
212. A czym jest Hostia po konsekracji?
Hostia po konsekracji jest prawdziwym Ciałem Pana naszego Jezusa Chrystusa pod postaciami chleba.
213. Co jest w kielichu przed konsekracją?
W kielichu przed konsekracją jest trochę wina z kilku kroplami wody.
214. A co jest w kielichu po konsekracji?
W kielichu po konsekracji jest prawdziwa Krew Pana Jezusa pod postaciami wina.
215. Kiedy się staje ta cudowna przemiana chleba w Ciało, a wina w Krew Pana Jezusa?
Ta cudowna przemiana chleba w Ciało, a wina w Krew Pana Jezusa staje się w chwili, kiedy kapłan we Mszy świętej wymawia słowa konsekracji.
216. Kto nadał słowom konsekracji taką moc cudowną?
Słowom konsekracji nadał taką moc cudowną sam Pan Jezus, który jest Bogiem wszechmocnym.
217. Czy po konsekracji nic już nie pozostaje z chleba i wina?
Po konsekracji pozostają same tylko postacie chleba i wina.
218. Co to są postacie chleba i wina?
Postacie chleba i wina są to ich przymioty czyli własności zewnętrzne, które podpadają pod zmysły nasze, jako to: kształt, kolor, smak, zapach i t.p.
219. Czy pod postaciami chleba jest tylko Ciało Pana Jezusa, a pod postaciami wina jest tylko najdroższa Krew Jego?
Tak pod postaciami chleba, jak i pod postaciami wina jest cały i żywy Pan Jezus z Ciałem, Krwią, Duszą i Bóstwem Swoim.
220. Czy Pan Jezus jest obecny we wszystkich Hostiach pokonsekrowanych na całym świecie?
Tak, Pan Jezus jest obecny we wszystkich Hostiach pokonsekrowanych na całym świecie.
221. Gdy się łamie Hostia, czy się łamie także i Ciało Pana Jezusa?
Gdy się łamie Hostia, Ciało Pana Jezusa nie łamie się wcale; łamią się tylko postacie chleba.
222. Po rozłamaniu Hostii na części, w której z nich pozostaje Ciało Pana Jezusa?
Po rozłamaniu Hostii na części Ciało Pana Jezusa pozostaje całe we wszystkich jej częściach.
223. W jakim celu przechowuje się w kościołach N. Sakrament?
N. Sakrament przechowuje się w kościołach w tym celu, aby wierni cześć Mu oddawali i aby w potrzebie nosić Go do chorych.
224. W jakim celu Pan Jezus ustanowił N. Sakrament?
Pan Jezus ustanowił N. Sakrament w celu głównie trojakim, a mianowicie: 1) aby był nieustającą ofiarą nowego Zakonu; 2) aby był pokarmem dusz naszych; 3) aby był wieczną pamiątką Jego męki i śmierci oraz nieocenionym zadatkiem miłości Jego ku nam i przyszłej naszej chwały w niebie.
225. Jakie są główniejsze skutki, które sprawia N. Sakrament w tym, kto godnie przystępuje do Niego?
Główniejsze skutki, które sprawia N. Sakrament w tym, kto godnie przystępuje do Niego, są te: 1) zachowuje i wzmacnia życie duszy, którym jest łaska Boża, tak jak pokarm ziemski zachowuje i wzmacnia życie ciała; 2) gładzi grzechy powszednie i zachowuje od grzechów śmiertelnych; 3) napełnia duszę pokojem i pociechą niebieską.
226. Czego potrzeba do godnego przyjęcia Komunii świętej?
Do godnego przyjęcia Komunii świętej potrzeba trzech warunków: 1) być w łasce Bożej; 2) być naczczo od północy aż do przyjęcia Komunii; 3) wiedzieć, co się ma przyjąć i komunikować z wielką pobożnością.
227. Co znaczy: być w łasce Bożej?
Być w łasce Bożej znaczy: mieć sumienie czyste i wolne od wszelkiego grzechu śmiertelnego.
228. Jaki grzech popełnia, kto przystępuje do Komunii świętej, wiedząc, że jest w grzechu śmiertelnym?
Kto przystępuje do Komunii świętej, wiedząc, że jest w grzechu śmiertelnym, popełnia straszne świętokradztwo.
229. Co znaczy: być naczczo przed Komunią?
Być naczczo przed Komunią znaczy: zachować od północy post tak zwany naturalny, który się łamie przez przyjęcie chociażby odrobiny czegoś, co się uważa za pokarm lub za napój.
230. Kiedy wolno przyjąć Komunię świętą nie naczczo?
Wolno przyjąć Komunię świętą nie naczczo w ciężkiej chorobie, kiedy zachodzi obawa śmierci i wtedy Komunia nazywa się Wiatykiem.
231. Co znaczy: wiedzieć, co się ma przyjąć?
Wiedzieć, co się ma przyjąć, znaczy: wiedzieć to, czego uczy katechizm o tym Sakramencie i mocno w to wierzyć.
232. Co znaczy: komunikować z wielką pobożnością?
Komunikować z wielką pobożnością znaczy: przystępować do Komunii świętej z wielką pokorą i skromnością tak w całej postawie, jak i w ubraniu; a przy tym modlić się gorąco przed Komunią i po Komunii; najprzód gotując się do niej, a potem dziękując za nią Panu Bogu.
233. Kiedy obowiązani jesteśmy przystępować do Komunii świętej?
Obowiązani jesteśmy przystępować do Komunii świętej co roku w czasie Wielkanocnym, każdy we własnej parafii, a także w każdym niebezpieczeństwie życia.
234. W jakim wieku poczyna obowiązywać przykazanie kościelne co do Komunii Wielkanocnej?
Przykazanie kościelne co do Komunii Wielkanocnej poczyna obowiązywać, skoro dziecko może już do niej przystąpić z należytym przygotowaniem.
235. Czy dobra i pożyteczna jest rzecz komunikować często?
Rzecz jest bardzo dobra i pożyteczna komunikować jak najczęściej, byle się to czyniło z należytą pobożnością i wedle rady spowiednika.
236. Jak długo po Komunii świętej pozostaje w nas Pan Jezus?
Pan Jezus po Komunii świętej pozostaje w nas przez łaskę swoją tak długo, dopóki nie zgrzeszymy śmiertelnie; osobiście zaś przebywa w nas dopóty, dopóki się nie zniszczą postacie sakramentalne.
237. Czy N. Sakrament jest tylko sakramentem?
N. Sakrament jest nie tylko sakramentem, lecz także nieustającą ofiarą nowego Zakonu.
238. Jak się nazywa ta ofiara nowego Zakonu?
Ta ofiara nowego Zakonu nazywa się Mszą świętą.
239. Co jest tedy Msza święta?
Msza święta jest to ofiara Ciała i Krwi Pana naszego Jezusa Chrystusa, sprawowana na ołtarzach naszych pod postaciami chleba i wina na pamiątkę ofiary krzyżowej.
240. Czy ofiara Mszy świętej jest taż sama, co ofiara krzyżowa?
Ofiara Mszy świętej co do istoty swojej jest taż sama, co ofiara krzyżowa, ponieważ tak w jednej, jak i w drugiej kapłanem i ofiarą jest tenże sam Jezus Chrystus; różni się tylko od ofiary krzyżowej co do sposobu, w jaki się dopełnia.
241. Na czym mianowicie różnica ta polega?
Różnica ta polega na tym: że w ofierze krzyżowej Pan Jezus rzeczywiście umarł i przelał Krew swoją, zaś w ofierze Mszy świętej, która jest pamiątką ofiary krzyżowej, ofiaruje się za nas bez przelewu krwi; prócz tego w ofierze krzyżowej Pan Jezus wysłużył nam łaski potrzebne, a w ofierze Mszy świętej rozdaje je nam.
242. Kto ustanowił ofiarę Mszy świętej?
Ofiarę Mszy świętej ustanowił sam Jezus Chrystus, gdy na Ostatniej Wieczerzy ustanowił Najświętszy Sakrament.
243. W ilorakim celu składa się Bogu ofiara Mszy świętej?
Ofiara Mszy świętej składa się Bogu w celu czworakim: 1) dla oddania Mu czci należnej; 2) na podziękowanie Jemu za odebrane dobrodziejstwa; 3) dla przebłagania Jego i na zadośćuczynienie za grzechy nasze; 4) dla uproszenia od Niego wszystkich łask nam potrzebnych.
244. Czy dobrze jest słuchać Mszy świętej codziennie?
Rzecz jest bardzo pożyteczna słuchać Mszy świętej codzień, lubo nakazanym to nie jest.
245. Co czynić należy, aby słuchać Mszy św. z pożytkiem?
Aby słuchać Mszy św. z pożytkiem należy znajdować się na niej z wielką uwagą i pobożnością od początku do końca, myśląc o Bogu, rozważając Mękę Pana naszego Jezusa Chrystusa i odprawiając stosowne modlitwy.
246. Co to jest Pokuta czyli Spowiedź św.?
Pokuta czyli Spowiedź św. jest to sakrament ustanowiony przez Jezusa Chrystusa dla odpuszczenia grzechów, popełnionych po chrzcie.
247. Ile jest warunków potrzebnych do dobrej spowiedzi?
Warunków potrzebnych do dobrej spowiedzi jest pięć: 1) Rachunek sumienia; 2) Żal za grzechy i obrzydzenie ich; 3) Mocne postanowienie poprawy; 4) Spowiedź; 5) Zadośćuczynienie.
248. Jak się czyni rachunek sumienia?
Czyni się rachunek sumienia, pilnie przywodząc sobie na pamięć wobec Pana Boga wszystkie grzechy, nie wyznane nigdy na spowiedzi i popełnione myślą, mową, uczynkiem i zaniedbaniem przeciwko przykazaniom Bożym i Kościelnym, oraz przeciwko obowiązkom stanu swojego.
249. Czy w rachunku sumienia potrzeba także przypomnieć sobie i liczbę grzechów?
W rachunku sumienia potrzeba także przypomnieć sobie liczbę grzechów śmiertelnych.
250. Czy prócz liczby grzechów śmiertelnych, należy też przypomnieć sobie i okoliczności w jakich zgrzeszyliśmy?
Należy przypomnieć sobie także i te okoliczności, które zmieniają rodzaj grzechu albo z grzechu powszedniego czynią grzech śmiertelny.
251. Co to jest żal za grzechy?
Żal za grzechy jest to boleść duszy z powodu grzechów popełnionych, wraz z obrzydzeniem ich sobie i postanowieniem niegrzeszenia więcej.
252. Z jakich pobudek powinniśmy żałować za grzechy?
Powinniśmy żałować za grzechy dlatego, że zasłużyliśmy przez nie na karę u Pana Boga, a nierównie więcej dlatego, że obraziliśmy nimi Pana Boga, nieskończenie dobrego i godnego dla samego siebie najwyższej miłości.
253. Co czynić należy, aby mieć żal taki?
Aby mieć żal taki, należy gorąco prosić o niego Pana Boga i starać się obudzić go w sobie przez rozważenie tego wielkiego zła, jakim jest grzech, zwłaszcza śmiertelny.
254. Iloraki jest żal za grzechy?
Żal za grzechy jest dwojaki: doskonały, zwany także skruchą, i niedoskonały.
255. Kiedy jest żal doskonały?
Żal doskonały jest wtedy, gdy kto boleje i smuci się dlatego jedynie, że przez grzech obraził Boga nieskończenie dobrego i godnego miłości dla siebie samego.
256. Dlaczego żal ten nazywa się doskonałym?
Żal ten nazywa się doskonałym z dwóch przyczyn: 1) dlatego, że pobudką do niego jest jedna tylko dobroć Boża, rozważana sama w sobie; 2) dlatego że dostępujemy przezeń natychmiast odpuszczenia grzechów, chociaż z obowiązkiem wyspowiadania się z nich przy pierwszej sposobności.
257. Kiedy jest żal niedoskonały?
Żal niedoskonały jest wtedy, kiedy żałujemy za grzechy nasze dlatego, że obraziliśmy przez nie Pana Boga, jako najwyższego Sędziego, to jest z bojaźni kary, na którą zasłużyliśmy grzechami naszymi w tym życiu i w przyszłym.
258. Czy żal niedoskonały wystarcza do otrzymania odpuszczenia grzechów?
Żal niedoskonały sam przez się nie wystarcza do otrzymania odpuszczenia grzechów, lecz tylko w połączeniu z rozgrzeszeniem kapłańskim.
259. Na czym zależy głównie złość grzechu śmiertelnego?
Złość grzechu śmiertelnego zależy głównie na tym: że przezeń utracamy łaskę Bożą i prawo do nieba; że zasługujemy na kary piekielne; i że obrażamy Boga, naszego Pana i Ojca, który tyle dobrego nam świadczy, tak bardzo nas miłuje i ma nieskończone prawo do tego, abyśmy Go kochali nade wszystko i Jemu wiernie służyli.
260. Czy potrzeba żałować za wszystkie grzechy?
Tak jest, potrzeba żałować za wszystkie popełnione grzechy śmiertelne.
261. A kto się spowiada z samych tylko grzechów powszednich, czy powinien również żałować za wszystkie?
Do ważności spowiedzi wystarcza żałować za niektóre z nich, lecz kto pragnie otrzymać odpuszczenie wszystkich, powinien też żałować za wszystkie.
262. Na czym zależy mocne postanowienie poprawy?
Mocne postanowienie poprawy zależy na silnej woli niegrzeszenia więcej, oraz na przedsiębraniu wszelkich środków do uniknięcia grzechu.
263. Na czym zależy spowiedź z grzechów?
Spowiedź zależy na jasnym oskarżeniu się z grzechów naszych przed spowiednikiem w celu otrzymania rozgrzeszenia i pokuty.
264. Z jakich grzechów powinniśmy się spowiadać?
Powinniśmy się spowiadać ze wszystkich grzechów śmiertelnych, ale dobrze jest także spowiadać się i z grzechów powszednich.
265. Jak powinniśmy się oskarżać z grzechów śmiertelnych?
Powinniśmy się oskarżać z grzechów śmiertelnych, wyszczególniając ich liczbę, rodzaj i te okoliczności, które zmieniają rodzaj grzechu lub z grzechu powszedniego czynią grzech śmiertelny.
266. Co czynić powinien, kto nie pamięta ścisłej liczby grzechów?
Kto nie pamięta ścisłej liczby grzechów, które popełnił, powinien powiedzieć tę, która najbliższa jest prawdy.
267. Jeśliby kto ze wstydu nie powiedział prawdy spowiednikowi, czy spowiedź jego byłaby dobra?
Jeśliby kto ze wstydu nie powiedział prawdy spowiednikowi, tając jakiś grzech śmiertelny, albo liczbę jego, o ile ją zna, albo też jakąś ważną okoliczność grzechu, popełniłby świętokradztwo.
268. Co ma czynić, kto wie, że się spowiadał niedobrze?
Kto wie, że się spowiadał niedobrze, powinien wyznać, ile razy popełnił spowiedź świętokradzką i powtórzyć wszystkie spowiedzie źle uczynione.
269. A jeśliby kto opuścił jakiś grzech śmiertelny przez zapomnienie, czy spowiedź jego byłaby dobra?
Jeśliby kto opuścił jakiś grzech śmiertelny przez zapomnienie, a w rachunku sumienia był pilnym, spowiedź takiego jest dobra; w razie jednak, gdyby sobie grzech ten przypomniał, ma obowiązek oskarżyć się z niego na następnej spowiedzi.
270. W jaki sposób masz się zachować, zbliżywszy się do spowiednika?
Zbliżywszy się do spowiednika, uklęknę, powiem: Błogosław mi, ojcze, bom zgrzeszył. i uczynię znak Krzyża Świętego.
271. Uczyniwszy znak Krzyża, co powiesz?
Uczyniwszy znak Krzyża, powiem: Spowiadam się Panu Bogu Wszechmogącemu, błogosławionej Pannie Maryi, wszystkim Świętym i tobie, ojcze, bom zgrzeszył i dodam: Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus. Następnie powiem, kiedy ostatni raz byłem u spowiedzi i czy pokutę naznaczoną odprawiłem, i oskarżę się z grzechów moich, mówiąc: Obraziłem Pana Boga następującymi grzechami…
272. Czy dobrze jest oskarżyć się niekiedy z jakiego cięższego grzechu dawniejszego?
Tak, dobrze jest oskarżyć się niekiedy z jakiego grzechu dawniejszego, zwłaszcza gdy się kto spowiada z samych tylko grzechów powszednich, to bowiem pomaga do obudzenia żalu, bez którego nieważne jest rozgrzeszenie.
273. Oskarżywszy się z grzechów swoich, co czynić będziesz?
Oskarżywszy się z grzechów swoich, będę słuchał z uszanowaniem, co mi powie spowiednik, przyjmę włożoną na mnie pokutę z całą uległością i gotowością wypełnienia jej, i podczas rozgrzeszenia odnowię z całego serca akt skruchy.
274. Co uczynisz po otrzymaniu rozgrzeszenia?
Po otrzymaniu rozgrzeszenia podziękuję za nie Panu Bogu; jak najprędzej odprawię zadaną mi pokutę, i będę się starał zachowywać rady, dane mi przez spowiednika.
275. Co to jest rozgrzeszenie?
Rozgrzeszenie jest to wyrok, który wydaje kapłan w imieniu Jezusa Chrystusa, i mocą którego odpuszcza grzechy penitentowi.
276. Co to jest zadośćuczynienie albo pokuta?
Zadośćuczynienie albo pokuta jest to modlitwa lub inny jakiś dobry uczynek, który wkłada spowiednik na penitenta w tym celu, aby odpokutował za grzechy swoje.
277. Kiedy należy wykonać pokutę sakramentalną?
Pokutę sakramentalną, jeśli spowiednik czasu jej nie oznaczył, należy wykonać, o ile można jak najprędzej.
278. Czy dobrze jest spowiadać się często?
Dobrze jest spowiadać się przynajmniej raz na miesiąc; gdyby kto atoli wiedział, że jest w grzechu śmiertelnym, powinien iść do spowiedzi conajrychlej.
279. Co to jest Ostatnie olejem świętym Namaszczenie?
Ostatnie olejem świętym Namaszczenie jest to sakrament, ustanowiony przez Pana Jezusa dla przyniesienia ulgi na duszy, a nawet i na ciele chorym, znajdującym się w niebezpieczeństwie życia.
280. Jakie są skutki sakramentu Ostatniego olejem świętym Namaszczenia?
Skutki sakramentu Ostatniego olejem świętym Namaszczenia są te: 1) pomnaża łaskę poświęcającą; 2) gładzi grzechy powszednie, a nawet śmiertelne, za które chory żałuje, lecz z których wyspowiadać się już nie może; 3) leczy ociężałość i niemoc ku dobremu, jaka pozostaje nawet po otrzymaniu odpuszczenia grzechów; 4) pomaga do cierpliwego znoszenia choroby, do pokonania pokus i dobrej śmierci; 5) służy do odzyskania zdrowia ciała, jeśliby to było z pożytkiem dla duszy.
281. Kiedy należy przyjąć sakrament Ostatniego olejem świętym Namaszczenia?
Sakrament Ostatniego olejem świętym Namaszczenia należy przyjąć, kiedy choroba jest niebezpieczna i o ile można po odbyciu spowiedzi i przyjęciu N. Sakramentu, a także dopóki chory jest jeszcze przytomny.
282. Co to jest Kapłaństwo?
Kapłaństwo jest to sakrament, który daje władzę sprawowania posług świętych, odnoszących się do czci Bożej i do zbawienia dusz, i wyciska na duszy tego, kto go przyjmuje, charakter ministra, czyli sługi Bożego.
283. W jakim celu powinno się obierać stan duchowny?
Stan duchowny powinno się obierać jedynie dla chwały Bożej i dla zbawienia dusz.
284. Czy wolno obierać stan duchowny z własnego tylko upodobania?
Nikomu nie wolno obierać stanu duchownego z własnego upodobania, lecz trzeba być powołanym do niego od Boga.
285. Źleby więc zrobił, ktoby wstąpił do stanu duchownego, nie będąc powołanym od Boga?
Ktoby wstąpił do stanu duchownego, nie będąc powołanym od Boga, zrobiłby bardzo źle i naraziłby się na niebezpieczeństwo utraty zbawienia.
286. Jakie są obowiązki względem tych, których Bóg powołuje do święceń kapłańskich?
Wierni mają obowiązek:
1) pozostawić dzieciom swoim zupełną swobodę pójść za głosem Bożym;
2) prosić Pana Boga, by raczył dać Kościołowi swemu gorliwych sług i dobrych pasterzy, w którym to celu ustanowiony jest nawet osobny post w kwartałowe suche dni;
3) mieć szczególny szacunek dla tych, których Bóg przez święcenia kapłańskie powołał do służby swojej.
287. Co to jest Małżeństwo?
Małżeństwo jest to sakrament, ustanowiony od Pana Jezusa, który węzłem świętym i nierozerwalnym łączy w jedno mężczyznę i niewiastę i udziela im łaski do wspólnego pożycia z sobą w świętej miłości i do chrześcijańskiego wychowania dziatek.
288. Co wyobraża sakrament Małżeństwa?
Sakrament Małżeństwa wyobraża połączenie się Jezusa Chrystusa z Kościołem świętym, który jest Jego oblubienicą, a naszą matką najmilszą.
289. Czy przystępujący do sakramentu Małżeństwa powinni być w łasce Bożej?
Tak jest, przystępujący do sakramentu Małżeństwa w chwili, kiedy z sobą ślub biorą, powinni być w łasce Bożej, inaczej popełniają świętokradztwo.
290. W jaki sposób ma się zawierać Małżeństwo?
Małżeństwo, aby było godziwym i ważnym, powinno być zawarte zgodnie z przepisami Kościoła.
291. Które to są cnoty chrześcijańskie niezbędnie potrzebne do zbawienia?
Cnoty chrześcijańskie niezbędnie potrzebne do zbawienia są trzy: Wiara, Nadzieja i Miłość.
292. Co to jest Wiara?
Wiara jest to cnota nadprzyrodzona, wlana od Boga do duszy naszej, za pomocą której, opierając się na powadze Bożej, wierzymy, że prawdą jest to wszystko, co On objawił i przez Kościół do wierzenia nam podaje.
293. Od kogo się dowiadujemy o prawdach, które Bóg objawił?
O prawdach, które Bóg objawił, dowiadujemy się od Kościoła Świętego, który jest nieomylny, to jest: od Papieża, następcy świętego Piotra, i od Biskupów, następców Apostołów. Apostołów zaś uczył sam Jezus Chrystus.
294. Czy Papież jest nieomylny?
Tak, Papież jest nieomylny, tak samo jak Kościół, ilekroć w charakterze Pasterza i Nauczyciela wszystkich chrześcijan określa jaką prawdę tyczącą się wiary i obyczajów.
295. Czy wszystkie prawdy objawione możemy zrozumieć?
Nie, nie wszystkie prawdy objawione możemy zrozumieć, gdyż niektóre z nich są tajemnicami.
296. Co to są tajemnice?
Tajemnice są to prawdy wiary, które przechodzą władzę naszego rozumu.
297. Z jakiej pobudki powinniśmy wierzyć w prawdy wiary?
Powinniśmy wierzyć w prawdy wiary dlatego, że objawił je Bóg, który jest prawdą nieomylną, i przez Kościół swój nam je do wierzenia podaje.
298. Czy wystarcza do zbawienia wierzyć we wszystkie prawdy wiary ogólnie tylko, nie wyróżniając żadnej z nich?
Nie wystarcza do zbawienia wierzyć we wszystkie prawdy wiary ogólnie tylko, nie wyróżniając żadnej z nich, są bowiem pomiędzy nimi takie, w które każdy wierzyć powinien wyraźnie i w szczególności, na przykład, że Bóg jest jeden tylko, że w Bogu są trzy Osoby, że druga Osoba Trójcy Przenajświętszej, to jest Syn Boży, stał się człowiekiem i umarł za nas.
299. Gdzie są zawarte główne prawdy, które Bóg objawił Kościołowi swemu świętemu?
Główne prawdy, które Bóg objawił Kościołowi swemu świętemu, zawarte są w Składzie Apostolskim.
300. Co to jest nadzieja?
Nadzieja jest to cnota nadprzyrodzona, wlana od Boga do duszy naszej, za pomocą której pragniemy i oczekujemy życia wiecznego, które obiecał Bóg sługom swoim, tudzież pomocy potrzebnych do osiągnięcia jego.
301. Z jakiej pobudki powinniśmy się spodziewać od Pana Boga życia wiecznego i pomocy potrzebnych do osiągnięcia jego?
Powinniśmy się spodziewać od Pana Boga życia wiecznego i pomocy potrzebnych do osiągnięcia jego dlatego, że Bóg dla zasług Jezusa Chrystusa obiecał to każdemu, kto szczerze Jemu służy, i że, będąc wiernym i wszechmocnym, dotrzymuje zawsze obietnicy swojej.
302. Co to jest Miłość?
Miłość jest to cnota nadprzyrodzona, wlana od Boga do duszy naszej, za pomocą której miłujemy Boga nade wszystko dla Niego samego, a bliźniego naszego jak siebie samych dla miłości Boga.
303. Z jakich pobudek powinniśmy kochać Pana Boga?
Powinniśmy kochać Pana Boga dlatego, że jest Dobrem najwyższym, najlepszym i nieskończenie doskonałym; a także i dlatego, że sam to nam nakazuje, i że niezliczonymi dobrodziejstwami obdarza nas.
304. Dlaczego powinniśmy kochać bliźniego naszego?
Powinniśmy kochać bliźniego naszego z miłości ku Bogu dlatego, że tenże sam Bóg tak nam rozkazuje, i że każdy człowiek jest obrazem Boga.
305. Czy powinniśmy kochać także nieprzyjaciół naszych?
Tak jest, powinniśmy kochać także nieprzyjaciół naszych, ponieważ i oni są bliźnimi naszymi, i Pan Jezus wyraźnie nam to nakazał.
306. Co się rozumie przez akty Wiary, Nadziei i Miłości?
Przez akty Wiary, Nadziei i Miłości rozumie się wyraźne, mocne i pobożne oświadczanie się przed Panem Bogiem, że wierzymy we wszystko, co On objawił i przez Kościół Święty Katolicki do wierzenia nam podaje; że ufamy obietnicom Jego, i że Go kochamy nade wszystko. W podobnyż sposób czynią się akty i innych cnót chrześcijańskich, jako to: żalu, skruchy, poddania się woli Bożej, itd.
307. Czy powinniśmy czynić akty Wiary, Nadziei i Miłości?
Tak jest; każdy, skoro tylko dojdzie do używania rozumu, powinien czynić akty Wiary, Nadziei i Miłości jak najczęściej; szczególniej zaś w ciężkich pokusach, przy spełnianiu ważniejszych obowiązków chrześcijańskich i w niebezpieczeństwie utraty życia.
308. Czy czyni dobrze, kto jak najczęściej odmawia akty Wiary, Nadziei i Miłości?
Tak jest, czyni bardzo dobrze, kto jak najczęściej odmawia akty Wiary, Nadziei i Miłości, przez to bowiem: 1) tym łatwiej zachowuje w sobie te cnoty, tak niezbędnie potrzebne do zbawienia; 2) rozwija je w sobie i umacnia; 3) okazuje je na zewnątrz; 4) dostępuje wielu odpustów.
309. Czy dosyć jest wymawiać te akty ustami?
Nie, nie dosyć jest wymawiać te akty ustami, trzeba to czynić uważnie i z całego serca.
310. Czy możemy o własnych siłach zdobyć się na te i na inne akty cnót chrześcijańskich?
Nie możemy o własnych siłach zdobyć się na te i na inne akty cnót chrześcijańskich, lecz potrzebujemy pomocy i łaski Bożej, której też Bóg nie odmawia nigdy nikomu, kto o nią Go prosi.
311. Pomiędzy cnotami teologicznymi, jakimi są Wiara, Nadzieja i Miłość, która jest największa i najprzedniejsza?
Pomiędzy cnotami teologicznymi największa i najdoskonalsza jest Miłość, ponieważ połączona jest zawsze z łaską poświęcającą, jednoczy nas duchownie z Panem Bogiem i sprawia, że wszystko, cokolwiek czynimy, staje się dla nas zasługą na życie wieczne.
312. Co jest dowodem Miłości?
Dowodem Miłości jest zachowywanie przykazań Boskich i wykonywanie uczynków miłosiernych.
313. Ile jest uczynków miłosiernych?
Uczynków miłosiernych jest czternaście, siedem względem ciała i siedem względem duszy.
314. Które są uczynki miłosierne względem ciała?
1) Łaknącego nakarmić; 2) Pragnącego napoić; 3) Nagiego przyodziać; 4) Podróżnego w dom przyjąć; 5) Chorego nawiedzać; 6) Więźnia wspomóc, albo wykupić; 7) Umarłego pogrześć.
315. Które są uczynki miłosierne względem duszy?
1) Nieumiejętnych nauczać; 2) Wątpiącym dobrze radzić; 3) Grzeszników upominać; 4) Zasmuconych cieszyć; 5) Urazy przebaczać; 6) Cudze wady cierpliwie znosić; 7) Modlić się za żywych i umarłych.